RIBADAVILA (A GUARDA)

AS FESTAS NA HONRA DA VIRXE DA GUÍA, 2025 CONMEMORAN O CXXV ANIVERSARIO 

•  Cunha exposición que pode visitarse na Casa do Concello de A Guarda

Acto de inauguración da exposición conmemorativa do CXXV aniversario das festas na honra da Virxe da Guía, en Ribadavila (A Guarda)

Fotos: Infogauda

Ricardo Rodríguez Vicente / Ribadavila (A Guarda)

 A comisión organizadora das tradicionais festas na honra de Nosa Señora da Guía, en Ribadavila (A Guarda), conmemora neste 2025, seu CXXV aniversario. Ocasión propicia para relembrar dalgún xeito, a todas as persoas que ao longo de 125 anos traballaron no deseño e organización deses festexos que constitúen unhas datas de asueto e reencontro con familiares, amigos e veciños.

 Unha exposición patente no salón de plenos da Casa do Concello de A Guarda, que vén de ser inaugurada na tarde deste luns, día 18 de agosto e que poderá visitarse ata o vindeiro día 9 de setembro,  reflicte mediante diversos materiais (carteis, fotografías, facturas - de orquestras, bandas de música, pirotecnia,... -, documentos de culto relixioso, libros-programas, trofeos, programas de festas, rifas,...) os diferentes momentos destes festexos, así como algúns dos seus contidos principais: relixioso, deportivo, cultural e festivo.

 Reunir todo o material exposto conlevou un labor de equipo e sobor de todo foi preciso, que ao longo dos anos, houbese persoas - como por exemplo, Antonio Sobrino -  que tiveron á previsión de gardar os diferentes carteis, programas,... das festas da Virxe da Guía. 

 Por iso, agora é unha satisfacción poder relembrar  cales foron os contidos dos programas das festas en diferentes exercicios. E non soio iso, senón os deseños dos carteis e outros pormenores que din moito da altura das festas na honra da Virxe da Guía.

 Mais por riba de todo iso, está a devoción que á veciñanza da Ribadavila e de toda á contorna, lle vén profesando a Nosa Señora na súa advocación mariana da Guía, de cuxo culto ténse constancia xa no século XV.

 Da devoción actual á Virxe da Guía dan fé os mordomos e todos as persoas vencelladas ao traballo no mar. E tamén moitas persoas piadosas, estén ou non, relacionadas co mar.

Inauguración da exposición

 O acto da inauguración da exposición contou coa asistencia do alcalde de A Guarda, Roberto José Álvarez Carrero; do concelleiro de Cultura e Deportes, Celso Rodríguez Fariñas; e da presidenta da Comisión de Festas da Virxe da Guía, María Luisa Vicente Baz. Tamén estiveron outras persoas que forman parte da devandita comisión organizadora, así como membros de comisións precedentes, familiares e persoas veciñas de Ribadavila.

 Asemade, arrouparon coa súa presenza membros doutras comisións de festas da nosa localidade, e persoas procedentes das tres parroquias de A Guarda.

 Na súa intervención, Celso Rodríguez Fariñas referíu que 125 anos dan para moitas anécdotas e vivencias, salientando algunha delas da súa época adolescente.

 Pola súa banda, María Luisa Vicente Baz, puxo en valor o labor das diferentes comisións que precederon á actual, e tamén tivo palabras de agradecemento ao alcalde, ao concelleiro de Cultura e Deportes e ao persoal do Concello de A Guarda, que colaboran na organización dos eventos programados nos festexos.

 Finalmente exhortou á colaborar cos membros da comisión organizadora para que as festas da Guía continúen celebrándose ao longo de moitos anos.

 Roberto José Álvarez Carrero deu á benvida a todas ás persoas que asistiron á inauguración da exposición e reiterou o apoio da administración local as festas da Guía, así como ás demais que se organizan na nosa localidade. 

 Tamén dixo que foi unha mágoa non haber tido coñecemento da celebración do CXXV aniversario, xa que de habelo sabido oportunamente, se podía haber acordado que o día 8 de setembro de 2025 fose un dos festivos locais. En todo caso, o acordo ao respecto xa se enviara con antelación á Xunta de Galicia, e non puido ser.

 O alcalde destacou que as festas contribúen a relación entre ás persoas, así como á cultura, o deporte e a diversión.

Antonio Sobrino e José María Salcidos, nas poxas das festas da Guía

 Antes de dar por concluído o acto, José María Salcidos González, ex membro da comisión de festas da Guía ao longo de moitos anos, así como seu pai, relembrou a Antonio Sobrino, activo colaborador destes festexos. 

 Houbo lembranzas para persoas como César Álvarez, José Antonio Trinidad Cadilla,..., así como aos emigrantes en Puerto Rico e República Dominicana, que ao longo de moitos anos colaboraron económicamente coas festas na honra da Virxe da Guía.

 Devoción e tradición fan que estas festas teñan renome en toda á comarca do Baixo Miño. 

 Parabéns por eses 125 anos de andaina.

DEPORTES

BALONMÁN 

O Club Balonmán Atlético Guardés presentarase ante os seus 

• Este xoves 21 de agosto, ás 20.30 horas, o auditorio de San Bieito, no porto da Guarda acollerá a habitual presentación dos equipos do Club Balonmán Atlético Guardés 

• No acto, farase balance da pasada tempada e do momento actual do Club, ademais de coñecerse tódolos detalles sobre o curso vindeiro, coma a nova equipación do primeiro equipo ou as novidades na composición da base, entre outras 

Redacción Deportes / A Guarda

 O Club Balonmán Atlético Guardés ten todo preparado para presentarse en sociedade un ano máis. Este xoves, 21 de agosto, ás 20.30 horas, o Auditorio de San Bieito acollerá a tradicional presentación do primeiro equipo e a base do club miñoto ante o pobo da Guarda, nun acto onde se detallarán tódalas novidades da tempada que comezará a seguinte semana. 

 O evento estará, coma cada ano, dedicado a facer un balance da pasada tempada e os logros conseguidos tanto polo Mecalia Atlético Guardés de División de Honra coma polas categorías da base do Club. Tamén se incluirán as habituais mencións especiais que adoita incluír o acto, coma a escolla da mellor xogadora por parte dos traballadores e traballadoras da empresa Mecalia. 

 Pero o centro da presentación, coma non pode ser doutro xeito, ocuparase de desvelar tódalas novidades da vindeira tempada 2025/2026, que o primeiro equipo inaugurará o 30 de agosto en Lanzarote, e da que xa disputaron os seus primeiros encontros algunhas categorías da base. A nova equipación, a presentación ante a afección das sete novas fichaxes, ou as declaracións da nova capitá do cadro de persoal, María Sancha, serán os momentos máis destacados a este respecto. 

 Haberá tempo, por último, para algunhas sorpresas, así como para o recoñecemento do labor de quen, despois dun paso histórico polo Guardés e os seus distintos equipos, non formarán parte xa do Club este próximo curso. Dedicarase tamén un pequeno espazo para homenaxear ao deporte guardés no seu conxunto, recoñecendo os últimos logros dalgunhas das súas personalidades. 

 Todo isto, como vén sendo habitual, coa representación dos principais patrocinadores e autoridades colaboradoras co Club, que tamén serán debidamente recoñecidos durante o acto.  

 A presentación do Club enmárcase no medio da pretempada do Mecalia Atlético Guardés, que a pasada fin de semana viviu dúas intensas xornadas de balonmán como anfitrión na Sangriña, co Trofeo Festas do Monte Santa Trega ante o AA São Pedro do Sul (19-21) e o primeiro partido Memorial Juan Rodríguez Pérez ante o Super Amara Bera Bera (19-23). Os amigables continuarán o día posterior á presentación oficial, coa participación do equipo no Torneo Summer Bag de Villacelama (León) o venres e sábado 22 e 23 de agosto. A Liga Guerreras Iberdrola, pola súa parte, comezará unha semana despois.

A GUARDA

Roi Casal actuará na Guarda, traendo tradición e contemporaneidade coa súa arpa  

• O concerto celebrarase na Alameda da Guarda, o venres 22 de agosto, ás 22:30h

Infogauda / A Guarda  

 O artista galego Roi Casal visitará á vila guardesa para ofrecer un concerto neste mes de agosto, incluído no ciclo +Música, da deputación provincial. A súa actuación será o próximo venres 22, ás 22:30 horas, na Alameda de A Guarda.

 Roi Casal formou parte do grupo galego Milladoiro como arpista dende 2000 até 2009. Xa por solitario cos seus traballos céntrase na música tradicional dende unha perspectiva pop. Son destacábeis as letras de Rosalía de Castro e de Manuel María e do propio artista en varias cancións.  

 Ademais tamén ten interpretacións en colaboración con Xosé Neira Vilas. 

 Roi Casal fai unha interpretación da música galega dende unha visión contemporáneos. 

A GUARDA

O Mercado Reviravolta debutará no Monte Santa Trega  

• No campo de Chans Novo, este sábado, 23 de agosto, desde ás 10:00 ata ás 21:30 horas 

 Infogauda / A Guarda 

 Organizado pola Comunidade de Montes Veciñais en Man Común de A Guarda, coa colaboración do Concello de A Guarda e de Acanor; este sábado estréase en Chans Novo (Monte Santa Trega), o Mercado Reviravolta, que promete ser un punto de encontro cultural e comunitario.  

 Durante toda a xornada, máis de 50 postos ofrecerán produtos de segunda man, téxtil, cerámica, artesanía... Mais non só se limita ao comercial, se non que tamén haberá un programa variado de actividades.  

 O Reviravolta permitirá coñecer a súa contorna cunhas visitas para descubrir os atallos do Trega e achegarse ao poboado castrexo. Ademais ofreceranse obradoiros de cianotipia, xabóns, pulseiras, acuarelas, aneis,...  

 E tampouco faltarán as actuacións, coa Treboada dos Xidos, a cantautora Palito, o recital poético de Francisco Álvarez (Koki) e o rock & blues de Antonio Tato. Durante todo o día, Rhtythmandbeer ambientará este evento que rematará cunha foliada popular na que todas as persoas participantes están invitadas a participar.  

 O Mercado contará tamén con cantina e espacio gastronómico con produtos locais, fomentando o consumo de proximidade e sostibilidade.  

 “Trátase dun evento onde todo xira arredor da sostibilidade e da economía circular, pero tamén é un evento completo con postos, obradoiros, actuacións, visitas...” declara o alcalde de A Guarda, Roberto José Álvarez Carrero.   

 O Mercado Reviravolta: o Feirón do Trega dará comezo este sábado 23 de agosto ás 10:00h e ten como hora de fin ás 21:30h no campo de Chans Novo.

OPINIÓN

OS INCENDIOS, UNHA CATÁSTROFE SEN IDEOLOXÍA

  Carballeda de Avia (Ourense)

Foto: Brais Lorenzo

Pablo Costas Salinas

 Larouco, Oímbra, Ourense, Chandrexa de Queixa, Xinzo de Limia, Vilariño de Conso,...

 Estes son só seis dos concellos saqueados polas poutas demoníacas do lume. Unha provincia agotada ao ver o fogo a escasos metros dos seus fogares. Miles de persoas desaloxadas e arrincadas de todo o que queren en tan só nuns minutos. Incendios que non só deixan horror na nosa comunidade senón que traspasan as fronteiras e se vislumbran en Portugal, Estremadura, Castela e León. Distinto territorio, mesmo medo. Patrimonio natural destrozado e arrasado. Oénse bágoas. Os animais e a vexetación senten tamén a desolación e moito perece na máis remota soidade. A angustia e o desazo chega a todas as casas aínda que non se vexa o lume.

 Sinto carraxe. Faltan medios e a xente de a pé ten que tomar os seus propios caldeiros e afrontar toda esta situación. Persoas que, inexpertas, senten a obriga de meterse entre as chamas e arriscar a súa vida. Mentres piden socorro e acode a axuda, o rural é devastado por unha catástrofe sen escrúpulos. Toca marchar e deixar que este pesadelo remate. “Onde agardo eu estes inquedos momentos?”–pensan sen alma os veciños. “Por que non podo ir buscar nin sequera un cartón de leite?”– claman chorando arrastrados por un garda. Todo isto ocorre dun momento a outro.

 Sinto mágoa. Os montes, os campos son aniquilados por un fogo pérfido, impávido e pouco trémulo e os distintos partidos políticos botándose a culpa uns aos outros. Pero non ven que non é o momento? Nestes intres, nos que a xente sofre e hai un risco tan grande, o que menos desexamos é saber se este ou aquel é inocente, se había tres, catro ou cinco eucaliptos. Iso non corresponde aínda. Agora é momento de unirse, de traballar en equipo, de saber que calquera voluntario é como o ouro máis preciado, de intentar atopar a calma, de buscar o apoio na persoa ao meu carón, en definitiva, de controlar o fogo.

 Sentimos desidia. A mala limpeza dos nosos montes, a falta de auga e de axuda ou calquera malfeitor pirómano que queira danar os nosos bens son as causas posíbeis, moitas veces evitables. Estamos acostumados a desinteresarnos ata que chega o punto do terror. Se estamos chegando a estes límites, de ver todo tan descoidado, por qué estrañar que haxa incendios?

 En fin. Que todo este soño angustioso teña solución axiña. Que todos os núcleos afectados polos incendios encontren amparo en calquera de nós, especialmente do sector político. Que as nosas relacións sexan máis humanas en todo, no día a día.

 Está claro que nos necesitamos uns aos outros. Saibámolo sempre.

OPINIÓN

Duelen las personas, las plantas y los suelos

Manuel Vázquez de  la Cruz

 El señor que tenía “la costumbre de comer” y llegó tarde, no era Sánchez. 

 El otro señor que jugó con una manguera como si fuera una “pirola” mientras muchas personas exponían su vida apagando un fuego, tampoco era Sánchez.

 Pienso que el señor que se agarró a la “pirola” pensando que era una manguera fue, al menos aquel día, tonto de capirote y confunde la carne con la goma. 

 Pienso que lo que está sucediendo es muy triste y las culpas y disculpas del PP, ante el desastre, son indignantes pero es lo de siempre: cadáveres de soldados de un accidente de aviación cambiados; ancianos dejados morir; muertos en riadas por lo que sea que ni se sabe; aquel maldito 11 de marzo de aquel maldito año, y la gran mentira; accidentes de metro; enfermedades que no se curan por ser caras,..., son una amargura para la gente que quiere vivir en paz y que cree en la convivencia pacífica.

 Que sostiene y piensa que la democracia es una forma de gobierno para avanzar en la dignidad de las personas y no en la creación de gentuza que quiere vivir del sistema y aparentar como sea que vale, que es listo, que tiene muchos títulos, aunque no sea verdad.

 Dicen algunos que todos son iguales. Me gustaría que alguien me explicara que tienen en común Tierno Galván y Fraga, Zapatero o Rajoy, Gerardo Iglesias y Aznar, Julio Anguita y Feijóo, Llorente y Felipe González, Ana Pontón y Ayuso, Yolanda Diaz y Cristina, la ladrona de los supermercados; y cientos de ejemplos más.

 En política, como en todo, hay buenos y malos.

 Normalmente el que dice todos son iguales, es porque es de los malos o muy malos. Quizás de los peores.

 No han leído a don Antonio Machado, pero si leen y escuchan lo que escriben y dicen Marduenda, Losantos, Inda,..., y leen lo que dicen muchos periódicos untados, y no precisamente de pasar por Untes.

 Ahora arde la tierra, el suelo, los árboles, los cereales sin recoger desde años, la maleza acumulada...

 Y alguno afirma como hace un titular de Faro de Vigo que los eucaliptos del norte no arden porque están cuidados, cosa que no es cierta, y por el viento húmedo del norte. 

 Arderán cualquier día, desgraciadamente pero no lo hacen ahora porque son suelos más ricos, con más capacidad de almacenar agua (capacidad de campo, se llama), tienen, digamos más nevera para guardar alimentos (complejo de cambio intercatiónico, se llama) y allí la humedad relativa es siempre superior y hasta ahora llueve más en verano.

 Ahora bien...¿por cuánto tiempo?

 ¿Cuánto tiempo resistirán los suelos las plantaciones de ese árbol sin deteriorarse?

 Y tiene coña que los que ven incendiarios cuando les interesa y hasta terroristas, ahora en esta parte parece que ya no los hay.

 No quiero seguir con esto. No quiero y no debo, pero algo huele mal a mi alrededor. Todo sirve para hacer creer... 

 Y ellos se olvidan de sus culpas y el de la manguera - que la cogía hace años como para mear - en una foto ridícula, mientras ardían los montes y podía morir gente trabajando; hoy protege a Mazón, sabe Dios el porqué, o que teme él del otro impresentable para defender lo indefendible...

 Dios los da, ellos se juntan y parece increíble pero tienen votos. Seguramente porque con los dineros que tenían que gastar en el bien común los gastan en pagar periódicos y en individuos de bien vivir pero sin honra ni vergüenza.

 Muchos otros nos sentimos al borde del lloro o en el lloro. Así me siento yo y muchos más que amamos la vida y distinguimos la goma de la carne, y la vida de muerte, las hojas de los árboles verdes de los quemados, el balar de las ovejas y verlas muertas, un hombre útil y bueno, de un inútil y malo, una persona que por ayudar a algo bueno no come de un imbécil que tiene que comer, porque es costumbre o tiene un reservado en el ventorro. 

 Y en el caso del gobierno-oposición, un hombre de bien está gobernando bien y aceptablemente, dicen los datos, y que gobierna con gente bien, independentistas o no. 

 El hombre de la oposición muy poca cosa, impera el no y demuestra casi todos los días que es, por decirlo de alguna manera festiva, y sin faltar, un “fala barato”, cambiante y sin propuestas, quizás no sabe a donde va ni quiere saber de dónde viene.

 Pero, como la canción, María Cristina me quiere gobernar.

O ROSAL

O Rosal viviu un día para a lembranza coa espectacular exhibición de Gabriel Marcelli  

• Centenares de persoas gozaron dunha noite histórica de motor, música e gastronomía na Praza do Calvario, co campión local como gran protagonista   

A alcaldesa, Ánxela Fernández e o concelleiro Germán Fernández, con Gabriel Marcelli; Manuel Santos e Umberto, na Casa do Concello do Rosal, antes de comezar a exhibición do piloto profesional rosaleiro

Fotos: C.O.R.

Aspecto que ofrecía a praza do Calvario durante o evento

Infogauda / O Rosal

 A praza do Calvario converteuse este venres no centro do espectáculo sobre dúas rodas coa magnífica exhibición do piloto profesional, o rosaleiro Gabriel Marcelli, que fixo gozar ao público cunha demostración de talento, técnica e valentía digna dun referente mundial do trial. 

 Dende as primeiras horas da tarde, veciños e visitantes fóronse achegando para garantir un bo lugar e non perder detalle deste evento histórico. Ás 20:30 horas, entre aplausos e o ánimo constante dos dous oradores - Manuel Santos González e Umberto -, Marcelli comezou a desafiar a gravidade con saltos imposibles, equilibrios milimétricos e manobras sobre obstáculos extremos que fixeron vibrar tanto a pequenos como a maiores. 

 O ambiente festivo completouse coa música en directo dun picadiscos, que mantivo a enerxía alta durante a xornada, e cunha ampla oferta gastronómica a cargo dos postos e establecementos locais, garantindo que nesta cita non faltase comida para todos. 

 A alcaldesa do Rosal, Ánxela Fernández, amosou a súa satisfacción polo éxito do evento: “Foi unha gran noite para a historia do noso municipio. Vivimos un día que quedará sempre para a lembranza colectiva do Rosal da man do noso gran campión de trial, Gabriel Marcelli. Gabri non é só un referente deportivo: é exemplo de humildade, esforzo, traballo, responsabilidade e sinxeleza que encarna grandes valores tanto humanos coma deportivos. Sentimos un fondo orgullo rosaleiro no que agradecer a Gabri, a todos os colaboradores, participantes e, como non, ao pobo do Rosal, que unha vez máis respondeu enchendo a nosa praza”. 

 O evento, organizado polo Concello do Rosal coa colaboración da Liga de Amigos e Prefabricados Estévez, non só serviu para achegar o trial a todo tipo de público, senón tamén para reforzar os vínculos da veciñanza co seu campión. Marcelli, profundamente emocionado polo cariño recibido, non deixou pasar a oportunidade de agradecer os aplausos e dirixirse ao público cunhas sentidas palabras de gratitude. 

 O Concello xa califica esta primeira exhibición de trial de Gabriel Marcelli no Rosal como un éxito rotundo, tanto pola masiva afluencia de público como polo gran ambiente que houbo durante toda a velada.

TOMIÑO

Tomiño e Cerveira quedaron retratados no Certame de Pintura ao Aire Libre Antonio Fernández  

•  Martina Bugallo foi a gañadora desta XIII edición, mentres que Eduardo Pérez e Carlos Martínez acadaron a segunda e terceira posición, respectivamente  

A alcaldesa de Tomiño, membros do xurado e artistas premiados na XIII edición do Certame de Pintura ao Aire Libre Antonio Fernández

Fotos: C.T.

Infogauda / Tomiño

 A ambas beiras do río Miño a xornada do domingo estivo marcada pola arte, no marco da decimoterceira edición do Certame de Pintura ao Aire Libre Antonio Fernández, que bateu o récord de participación con 40 artistas. 

 A actividade celebrouse de forma simultánea nas vilas fronterizas de Tomiño e Vila Nova de Cerveira, onde os e as artistas debuxaron in situ diferentes paisaxes nunha actividade desenvolta pola Eurocidade Cerveira-Tomiño, coa colaboración da Fundaçao Bienal de Arte de Cerveira e da Comunidade de Montes de Goián. 

 Pola mañá, os soportes foron entregados ás persoas inscritas, que se desprazaron logo a distintos puntos de Goián e Cerveira para deixar voar a súa imaxinación e plasmar en directo tanto as paisaxes coma a vida cotiá destes lugares. 

 Unha vez finalizadas as obras, a praza Pintor Antonio Fernández acolleu a exposición e posterior valoración por parte do xurado, formado por artistas de ambas marxes do río: Pilar Piñeiro, Luisa Soeiro, Ana María Pintora e Lucía Nunes, encargadas de escoller as pezas premiadas. 

 Na categoría de adultos, Martina Bugallo resultou gañadora do primeiro premio do certame, dotado de 1.200 euros, nun acto de entrega presidido pola alcaldesa de Tomiño, Sandra González. Mentres que o segundo posto foi para Eduardo Pérez, e o terceiro para Carlos Martínez, ambos premiados con 500 euros. Pola súa parte, os 3 accésits, dotados de 100 euros cada un, recaeron en Hugo Horstmann, Estela García e Santiago Riera. Na categoría xuvenil, a premiada resultou ser Sara Cerqueira, mentres que na infantil foi Tristán Villar quen se fixo co primeiro posto. Ambas persoas recibiron un diploma conmemorativo e material de debuxo e pintura para poder seguir experimentando nesta disciplina. 

 O Certame de pintura ao aire libre Antonio Fernández, que forma parte das actividades desenvoltas pola Eurocidade Cerveira Tomiño, consolidouse así como unha xornada dinamizadora das rúas e os espazos naturais de Goián e Cerveira, poñendo en valor deste xeito a importancia da arte e da cultura.

TUI

Miles de persoas gozaron da fin de semana festiva en Tui 

• A gastronomía encheu a rúa Compostela, e os Descensos o río Miño  

Infogauda / Tui

 Miles de persoas gozaron da fin de semana festiva en Tui. A gastronomía conquistou  o sábado á noite o padal dos comensais con produtos típicos da nosa cociña con empanadas variadas, tortillas, bocadillos, e outras propostas, e onde non faltaron as sobremesas con tartas variadas, as clásicas de améndoa, mazá ou tres chocolates, filloas recheas ou bica.  As asociacións culturais Aloia, de Pazos de Reis; Cristo da Agonía, de Baldráns; Banda de Gaitas Guillarei; Laxes, de Paramos; O Mosteiro, de Pexegueiro; San Roque e San Bartolomeu; San Fins, de Rebordáns; Santa Columba, de Ribadelouro; Seixos Albos, de Areas; Traxe de Tui; e Xuntanza, de Randufe, comezaron xa pola mañá cos preparativos da Festa Gastronómica coa decoración dos distintos postos, e xa ao fío das oito da tarde recibían os primeiros comensais. Ao longo da noite, coa animación das charangas tudense A Tu Rimo e Cantos Somos, foron degustándose os distintos produtos e mesmo chegaron a esgotarse moitos deles.  A rúa Compostela converteuse así no escaparate da nosa gastronomía, ateigándose de persoas que non quixeron perder a décimo terceira edición desta festa.   

 Así rematou unha xornada festiva que tivo no río Miño outro dos puntos de interese. Moitas persoas xantaron xa ribeira de Caldelas, preparándose para a cita co piragüismo que comezaba ás 16 h. Preto de 500 persoas, nas súas piraguas, puxeron a nota de cor no río co Descenso Popular, no que os e as participantes fixeron gala de bo humor, espírito festivo e deportivo.   

 En Salvaterra tivo lugar a saída dúas horas despois do Descenso Internacional con máis de 500 padexeiros de 42 clubs que buscaron o triunfo nunha cita xa clásica. Unha hora investiu o tudense Iván Alonso, do Piragüismo As Torres, en completar os 14 kms de percorrido, facéndose coa vitoria absoluta da proba no seu K1, nunha regata que dominou dende o comezo.   

 En distintos puntos da ribeira, coma a praia de Areeiros, a Mariña, o Paseo Fluvial, e a mesma rúa Olímpicos Tudenses, onde estivo situada a liña de meta, acolleron ao público que non quixo perder esta destacada cita deportiva que acadou a súa 54 edicións.  Tui viviu así unha xornada festiva con deporte, lecer e gastronomía.   

 A programación do verán cultural continúa este venres co XXX Festival de Bandas de Música e o venres e sábado co Rocha Folk na ribeira de Caldelas.

PONTEVEDRA

A Deputación estima que a colleita da uva comezará na primeira semana de setembro para as viñas máis temperás 

• O persoal técnico de Areeiro recomenda preparar as adegas e os medios necesarios para a vendima aproveitando que a meteoroloxía permanece estable

Nestes momentos, a previsión de data de inicio da colleita é para a primeira semana de setembro, no caso das viñas máis temperás, e na segunda para o resto

Foto: D.PO.

Infogauda / Pontevedra

 A Deputación de Pontevedra, a través do novo aviso fitosanitario do persoal técnico da Estación Fitopatolóxica do Areeiro, estima que a vendima está próxima polo que aconsella preparar as adegas e os medios necesarios para ese labor, aproveitando que a meteoroloxía permanece estable. Nestes momentos, a previsión de data de inicio da colleita é para a primeira semana de setembro, no caso das viñas máis temperás, e na segunda para o resto. Tamén a última semana de agosto podería destinarse ao viños espumosos e os pés de cuba. En calquera caso, a colleita prevese moi boa ou incluso excelente.  

 Con todo, o persoal de Areeiro advirte que o máis destacable desta semana son as patoloxías da madeira a causa da actual meteoroloxía. Estanse a manifestar en moitas plantas, incluso nalgunhas que sustentan unha excelente cantidade de acios en bo estado e que se están a murchar rápida ou progresivamente debido a estes fungos. Lémbrase que as plantas e os brazos mortos hai que eliminalos canto antes, para evitar que en condicións favorables poidan producir esporas que contaminen as plantas sas. Ademais, nestes momentos é moito máis sinxelo visualizar as partes sintomáticas. Se non se poder facer, é aconsellable marcar ben as plantas ou brazos afectados para eliminalos despois da vendima ou o máis axiña posible, sempre en tempo seco e desinfectando os útiles de corte.  

 Tamén os golpes de sol se incrementaron sensiblemente, así como os danos por paxaros e por avespas, tanto as comúns como as asiáticas. En canto ao mildio apareceron novas frutificacións do patóxeno en follas, tanto a partir de manchas antigas como en calquera parte do limbo. En xeral, son máis abundantes nas viñas con brotes novos, con maior frondosidade e, por tanto, con zonas que permaneceron pouco accesibles aos funxicidas ou onde transcorreu maior intervalo de tempo desde a última intervención. Deste xeito, Areeiro recomenda non descoidar as labores culturais de roza ata o final da campaña. A información completa do aviso fitosanitario pódese consultar no sitio web da Estación Fitopatolóxica do Areeiro.

GALICIA

A Xunta confirma a presenza de mosquito tigre no concello de Bueu a través da Rede Galega de Vixilancia de Vectores 

•  O Concello de Bueu sumarase aos de Moaña, Vigo, Cangas, Redondela, O Porriño e Vilaboa como integrante do comité técnico do mosquito tigre  

•  A Consellería de Sanidade agradece a participación cidadá, seguindo os consellos para evitar a proliferación deste insecto, que é vector de enfermidades de importancia na saúde pública

Mosquito tigre (Aedes albopictus)

Infogauda / Santiago de Compostela

 A Xunta, a través da Rede Galega de Vixilancia de Vectores (ReGaViVec), da que tamén forman parte as Universidades de Vigo e Santiago de Compostela, confirmou a presenza de mosquito tigre no concello de Bueu. A confirmación realizouse por parte dos entomólogos da Rede Galega de Vixilancia de Vectores tras unha notificación dun cidadán de Bueu a través da aplicación de ciencia cidadá Mosquito alert.  

 A Consellería de Sanidade ten un acordo de colaboración co Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) na promoción da descarga desta aplicación móbil coa que a cidadanía pode achegar fotografías para o seu estudo por parte dos especialistas en entomoloxía, quen confirmarán se se trata ou non de mosquito tigre ou doutra especie.  

 Desde a Rede Galega de Vixilancia de Vectores, e en colaboración co Concello, ampliarase a vixilancia colocando trampas para ver a extensión e abundancia do mosquito tigre en función dos criterios dos técnicos de Saúde Pública e dos expertos entomólogos que conforman a rede.  

 Ademais, o Concello de Bueu, sumarase aos de Moaña, Vigo, Cangas, Redondela, O Porriño e Vilaboa como integrante do comité técnico do mosquito tigre.  

 A Consellería de Sanidade agradece a participación cidadá seguindo os consellos para evitar a proliferación deste insecto, que é vector de enfermidades de importancia na saúde pública como son o dengue, chikungunya ou Zika. Lémbranse que a maneira máis efectiva de evitar esta proliferación é impedir a posta de ovos e o crecemento das larvas con pautas sinxelas como eliminar puntos de auga estancada en bebedeiros, pratos baixo macetas, caldeiros á intemperie ou embarcacións co seu simple baleirado ou coa renovación da auga cada 4-5 días.  

 En canto á picadura, para evitala aconséllase o uso de repelentes específicos que se poden atopar nos listados de produtos autorizados, ademais de recomendar vestir con manga e pantalóns largos e calzado pechado ou colocar mosquiteiros en portas e ventás. As picaduras poden ser molestas e, nalgún caso, poden producir reaccións alérxicas de certa gravidade.  

 Toda a información está dispoñible na seguinte ligazón da Dirección Xeral de Saúde Publica:

https://www.sergas.es/Saude-publica/Mosquito-tigre?idioma=ga

ARCOS DE VALDEVEZ

PSP esclarece população sobre licenciamento de armas e explosivos 

A Polícia de Segurança Pública (PSP) esteve esta quarta-feira junto ao Mercado Municipal

Fotos: C.M. A. de V.

María Joâo Brito / Arcos de Valdevez

 A Polícia de Segurança Pública (PSP) esteve esta quarta-feira junto ao Mercado Municipal para uma ação de atendimento dedicada ao licenciamento de armas e explosivos. 

 Durante a iniciativa, agentes da PSP esclareceram dúvidas e forneceram informações sobre os procedimentos legais para a posse, uso e transporte de armas, munições e substâncias explosivas. A força policial é a entidade competente, a nível nacional, para licenciar, controlar e fiscalizar estas atividades, excetuando os casos que envolvam as Forças Armadas e outras forças e serviços de segurança. 

 A ação teve como objetivo aproximar a PSP da comunidade e garantir que os cidadãos conheçam as regras e responsabilidades associadas ao manuseamento e armazenamento deste tipo de material.

CULTURA

A Pastoriza xa ten unha rúa co nome Dino Pacio Lindín

•  Foi un acto de homenaxe, máis tamén de reparación moral, que dignifica ao concello da Pastoriza e ao seu goberno por levalo a cabo

•  A iniciativa nesta ocasión foi de Francisco Álvarez Koki 

Un momento da homenaxe a Dino Pacio Lindín no salón de actos da Casa da Cultura da Pastoriza

Fotos: Cedidas

A homenaxe a Dino Pacio Lindín continou ao aire libre, coa inauguración da rúa que leva o nome do ilustre fillo da Pastoriza, acto no que participou Cielo Manzano, viuva de Dino Pacio. Na imaxe, xunto ao alcalde Darío Cabaneiro

Xosé Manuel Malheiro Gutiérrez / A Pastoriza

 O sábado 16 de agosto de 2025 tivo lugar un acto longamente agardado por todas as persoas que sentimos admiración intelectual e afecto polo ilustre fillo da Pastoriza, Dino Pacio Lindín, finado recentemente. 

 Agradezo sinceramente o convite do concello para participar no acto (no que tamén interviron o profesor Ángel Basanta; o escritor Francisco Álvarez; a viúva de Dino Pacio Cielo Manzano; e o alcalde Darío Cabaneiro) lembrando a este galego exemplar que dedicou a súa vida a mellorar a de milleiros de inmigrantes latinos no Baixo Manhattan mediante oportunidades de formación.adaptadas ás súas necesidades e circunstacias. 

 Como moitos dos exiliados do franquismo que acabaron deixando unha marcada estela creativa e transformadora nos seus países de acollida alén mar, Dino Pacio Lindín (1936-2025), aquel mozo rebelde expulsado pola policía política nos estertores da ditadura convertérase nun dos profesores máis innovadores e comprometidos ao seu paso polas Universidades norteamericanas de Fisher, Fordham, Rochester, CUNY e SUNY, onde exerceu con exemplar autoridade moral o seu maxisterio en programas sociais e formativos a favor dos e das inmigrantes de orixe latina. 

 Dino Pacio tivo que exiliarse, ameazado de morte pola ditadura de Franco, obrigado a abandonar a súa terra e a buscar residencia nos Estados Unidos. En 1969 tiña defendido a súa tese de doutoramento na Universidad Complutense de Madrid, titulada El nuevo lenguaje de la poesía rock. Era un traballo orixinal e extraordinario, resultado dunha sólida formación en filosofía, socioloxía e lingüística adquirida en diversas universidades europeas e americanas durante os anos sesenta –París, Roma, Colonia, Friburgo, Oxford e Harvard–, en cuxos campus coñeceu os ambientes previos ao maio francés e puido elaborar unha perspectiva daquela nova realidade, ben diferente á tradición sociocultural reaccionaria imposta en España polo réxime ditatorial. 

 Unha parte daquel traballo editouse, xa en democracia, como Juventud radical. 1956-1968 (Madrid, Editorial Felmar, 1978).  Con el, Dino Pacio achegaba ao sombrío contexto franquista os aires das revolucións culturais xuvenís que se estaban a xestar noutras latitudes. Como afirma Germán Labrador, libros como este, "permitían pensar máis alá da loita contra Franco e pola modernización do país. Permitían imaxinarse tomando parte nunha batalla global polas liberdades civís e pola apropiación do sentido do mundo, a mesma que libraba tamén a mocidade doutros países a través da literatura beat, o movemento dos civil rights, as loitas anticoloniais, o situacionismo, a autonomía obreira, o punk… con este e outros libros chegaba un sentido distinto de pertenza ao mundo", (Culpables por la literatura: imaginación política y contracultura en la transición española (1968-1986). Akal, 2017). 

 Nos Estados Unidos impulsou, entre outras iniciativas, o proxecto Solidaridad Humana, que dirixiu durante dúas décadas desde comezos dos anos setenta. Solidaridad Humana foi, máis alá dun centro académico, un espazo de concientización (utilizando terminoloxía de Paulo Freire, coa que a obra de Dino Pacio ten estreitas conexións) e reivindicación social dos dereitos da 'numerosa minoría' hispanofalante. 

 Inspirado na súa particular "Pedagoxía do lugar", rachou coa concepción errónea e xeneralizada sobre a alfabetización de adultos inmigrantes, tradicionalmente desconectada do seu contexto sociocultural, das súas necesidades e motivacións. En cambio, promoveu un ideal de humanización mediante reflexión e acción transformadoras, desenvolvendo virtudes epistemolóxicas, éticas e educativas claves como a innovación, a responsabilidade, a reciprocidade, a tolerancia, a solidariedade ou o compromiso. Os seus estudantes eran a un tempo profesores e alumnos: aprendían y ensinaban contidos baseados en problemáticas sociais, económicas e políticas da súa realidade cotiá partindo da propia lingua, seguindo o lema "Todos enseñan, todos aprenden". 

 Acolléndose á Lei Federal de Educación Bilingüe de 1968, que recoñecía o dereito de todo inmigrante a alfabetizarse na súa lingua materna, proporcionándolle unha oportunidade transitoria ata acadar o dominio do inglés como segunda lingua, conseguiu que o galego fose recoñecido en New York como lingua estranxeira oficial, a efectos académicos. 

 Solidaridad Humana foi o resultado dun innovador modelo de aprendizaxe formado por suxeitos que estaban fóra do ámbito escolar convencional e para os que cumpría deseñar estratexias imaxinativas que posibilitasen transformacións individuais e colectivas. Dino Pacio soubo detectar e interpretar esas necesidades e desenvolver unha intervención innovadora na que o dominio da 'palabra' deu paso ao exercicio da 'conciencia' en tanto estratexia político-pedagóxica, cuxo fin era priorizar a 'problematización' sobre a 'memorización', e lograr a síntese entre culturas, superando a imposición etnocentrista académica, aplicada na alfabetización de adultos nos Estados Unidos. 

 En 1980 Solidaridad Humana convertérase nun centro de educación no que se impartían clases desde os niveis básicos ata os universitarios, onde participaban arredor de 2.000 persoas, nomeadamente inmigrantes procedentes de doce países, de entre vinte e trinta anos. Contaba con 23 profesores a tempo completo e 50 a tempo parcial. A porcentaxe dos participantes: 55% mulleres, 45% homes; 99% hispanos; 90% ingresos baixos; dunha media de idade de entre 25-40 anos. Desde os seus inicios atendera a máis de 10.000 persoas, logrando taxas de retención de ata o 70%, revertendo o alto índice de abandono ata ese momento. Ademais, grazas ao apoio que prestou a Universidade do Estado de NY a partir de 1977, foi posible impartir estudos para graos de catro cursos, e así preparar a centos de mestres bilingües de procedencia inmigrante con destino ás escolas públicas de NY. 

 Solidaridad Humana obtivo en 1981 o Premio Dissemination, concedido polo Fondo para a Mellora do Ensino Superior dos Estados Unidos, elixido entre dúas mil escolas técnicas e universidades. Ese ano participaban no proxecto arredor de 1.500 persoas, procedentes de 12 países, de entre vinte e trinta anos. A portavoz da institución, Nancy Hofmann declaraba: "Este premio non só intenta resaltar os valores educativos de Solidaridad Humana, senón tamén a visión e o xenio educador dos seus directores e en especial de Dino Pacio, iniciador do proxecto"; pola súa parte, o codirector Jim Metzinguer engadía: "Este premio  ten un significado especial para a comunidade latinoamericana dos Estados Unidos neste difícil momento en que a Administración Reagan intenta borrar do mapa a educación bilingüe e estrangular a educación de adultos". 

 Tamén, a título individual, Dino Pacio recibíu en 1982 o Premio Nacional de Servizo á Comunidade, outorgado pola National Association of Community Colleges polo seu labor a favor da educación de adultos nos Estados Unidos. Ese ano, un estudo da Fundación Ford sobre a alfabetización de adultos valoraba o proxecto Solidaridad Humana como exemplo de éxito dun programa de base comunitaria. 

 Dino Pacio seguíu a ocuparse da formación dos máis desfavorecidos a través de diferentes organizacións. Foi director do programa bilingüe do Empire State College. Ademais, consultor “que ten desempeñado durante varios años un papel importante na orientación do desenvolvemento do plan de formación do sindicato ACTWU (Amalgamated Clothing and Textile Workers Union); da Unión Settlement Association ou do Literacy Assistant Center, onde continuaron o seu labor asistencial a inmigrantes con necesidades de alfabetización en inglés moitos educadores formados por Dino Pacio en Solidaridad Humana. 

 Tamén foi asesor especial do Consorcio de Traballadores do Ensino (CWE nas súas siglas en inglés) entre 1985 e 1989, unha axencia privada sen ánimo de lucro creada para brindar acceso á preparación profesional e programas específicos ofrecendo servizos de emprego, capacitación e educación a traballadores da cidade de NY. Entre os anos 2001 e 2005 realizou actividades como profesor de cursos de doutoramento na Universidade de Málaga onde seguiu explicando e estudando a importancia da poesía rock a través das cancións de Bob Dylan. 

 Ademais, foi co-fundador e membro do Consello do Centro de Educación Casa Del Pueblo en Port Chester, un programa familiar de alfabetización bilingüe multicultural que servía á comunidade latina, subvencionado con fondos do Departamento de Educación do Estado de NY desde 1990; co-director da revista Solidaridad, membro da xunta directiva da Asociación Latinoamericana de Teatro da Cidade de NY desde 1992, e membro da Casa de Galicia, encargado de asuntos culturais entre 1986 e 1990.   

 Este galego exemplar, recoñecido e valorado nos ambientes sociais e académicos dos Estados Unidos finou sen ter recoñecemento oficial en Galicia, agás do que lle fixo en 2021 un grupo de ex alumnos e amigos por iniciativa do profesor Manuel Rivas García mediante un libro homenaxe (Dino Pacio Lindín. O guía dunha vangarda cultural. (Lugo, Lar, 2021). 

 Agora, o Concello da Pastoriza ven de reparar, malia sexa parcialmente con este acto, un recoñecemento que debería extenderse a instancia superiores. Agardemos... 

 Tiven a inmensa sorte de tratalo desde 2005, cando o coñecín en New York (por indicación do profesor Antón Costa e mediación de Dolores Estévez, inmigrante galega e alumna de Solidaridad Humana) mantendo desde entón unha estreita amizade. foi para min hoxe unha honra poder participar de xeito activo neste recoñecemento colectivo. 

GOIÁN (TOMIÑO)

Xeiras do IEM verán 2025

A Vila da Barca (Goián-Tomiño). 

"Importancia comercial e militar dun lugar"

IEM / Goián

 Continuamos o noso programa de Xeiras do IEM para este verán 2025.  

 7ª Xeiras do IEM, Verán 2025. A Vila da Barca (Goián-Tomiño). "Importancia comercial e militar dun lugar".  

 Nesta Xeira vamos falar do Genius Loci dun lugar determinado pola súa condición estratéxica dende as ópticas comercial e militar: A Vila da Barca. Tamén visitaremos e comentaremos os restos conservados desa poboación e os demais resultados arquitectónicos que o paso do tempo e os acontecementos históricos deixaron neste lugar sucado polo Miño.   

 Data: Mércores, 20 de Agosto ás 18:30h. 

 Punto de encontro: Antiga estación de Ferri de Goián. 

 Guía: Antonio Soliño Troncoso.

A CORUÑA

«No cómic, as mulleres temos a capacidade e a necesidade de transformar todo aquilo que nos incomoda, que nos agride» 

•  Artistas consolidadas e novas promesas da novela gráfica destacan o incremento de voces femininas neste sector, tradicionalmente masculino. 

•  Recoñecen as dificultades desta industria, pero animan as novas xeracións a perseverar se queren converterse en ilustradoras profesionais 

Marika Vila,  Sara Jotabé e  Montse Mazorriaga, no festival Viñetas desde o Atlántico

Foto: Cedida

 Infogauda /  A Coruña 

 «O cómic foi un territorio moi remiso a abrirse á entrada das voces femininas. Tivo durante moito tempo un discurso patriarcal». Marika Vila, artista gráfica, ilustradora, autora de banda deseñada, investigadora especialista en estudos de xénero e docente da UAB, ten claro como foi o sector da novela gráfica ata hai uns anos. Algo que agora cambiou, especialmente, polo traballo de pioneiras coma ela, e dunha nova fornada de mozas ilustradoras. 

 De feito, a feminización do mundo do cómic xa é un feito. Así o corrobora a ilustradora Montse Mazorriaga, para quen o aumento da calidade das obras feitas por mulleres «é impresionante, porque hai diversidade de voces e hai diversidade de temas». Sara Jotabé, da nova fornada de artistas, xa non ve tanto un problema de xénero, senón de etiquetas. «O que é complexo agora mesmo na sociedade é saírse dos canons e dos padróns establecidos... porque a xente busca as etiquetas», di. 

 Marika Vila lembra que movementos dentro do sector como a revista El Vívora ou o cómic de final do século XX seguen sendo «moi masculinos». «As gretas que fomos abrindo as autoras permitiron entrar voces novas e, con elas, a diversidade», sinala. Algo que comparte tamén Montse Mazorriaga. «Desde a páxina un dun cómic, as mulleres temos a capacidade e a necesidade de transformar todo aquilo que nos incomoda, que nos agride, que nos molesta ou que nos interesaría mostrar a través das súas páxinas», apunta. 

 Para Sara Jotabé, o cómic é unha ferramenta «moi potente» para lanzar mensaxes, porque «lle chega de forma directa ao lector e xérase un diálogo». «É unha ferramenta indispensable para mostrar todos estes temas e reivindicar sempre esta postura feminista e non feminista e, sobre todo, tamén de calquera grupo non binario», agrega Montse. 

Vivir do cómic 

 A pesar do cambio de tendencias e de xéneros neste sector, o certo é que ilustradores e ilustradoras coinciden na dificultade de poder vivir plenamente do cómic. «Dentro de como está todo e de que, realmente, vivir do cómic é algo complexo, eu son optimista e animo a todas as persoas que están a comezar ou teñan interese nisto a que se lancen. Porque, desde logo, temos vontade e son moitas voces e moi diversas», comenta a este respecto Sara Jotabé. A A pesar disto, é importante nesta industria o apoio das institucións. Un apoio que, aínda que tamén creceu nos últimos anos, non é o desexado polos autores. «É certo que o Goberno nos ten dado sinais de que apoia o cómic e de que apoia a produción cultural española, pero aí estamos, a ver como se desenvolve e a onde leva», comenta Marika Vila en relación con iso.

 Nos últimos anos tamén aumentaron o público e o mercado da novela gráfica. E iso tamén axuda ao desenvolvemento deste sector. «Creo que mellorou substancialmente, sobre todo, a nivel nacional, aínda que, evidentemente, hai que facer chegar o cómic á maioría dos lectores, e pode facerse dunha maneira moi directa porque conta historias moi actuais», apunta Montse Mazorriaga. E, aínda que hai dificultades, as autoras animan as novas promesas. «Vivir do cómic é complicado, pero tamén é moi complicado facerse unha estrela do pop, ou conseguir vivir do fútbol, ou de calquera deporte e, con todo, a xente non desiste no seu empeño... É complicado, pero non é imposible», apunta Sara Jotabé.

Consellos ás novas xeracións

 Por isto, estas tres ilustradoras animan as novas promesas a meterse de cheo na industria do cómic se é o que lles gusta. E que o fagan sen temor ao futuro profesional. «O primeiro erro é non tentalo. Só o mero feito de encamiñarse a vivir do cómic é estar no bo camiño. O feito de atoparse con negativas polo camiño non é só da industria do cómic, senón da vida», asegura Sara Jotabé, que lles pide aos máis novos «que non desistan no seu empeño e que se rodeen de xente que lles achegue cousas».

 Marika Vila aposta por «paciencia, constancia e traballo», mentres que Montse Mazorriaga insiste na «paciencia». «Nunca é tarde. Hai que comezar cando un vexa que ten que comezar, pero se comezas moi cedo tamén tes que empezar a ser constante, traballador e moi paciente», engade.

O que supón o Viñetas

 Estas tres autoras participaron estes días no festival Viñetas desde o Atlántico, o maior festival de banda deseñada do noroeste peninsular. Unha cita, din, «imprescindible» para os amantes deste sector.

 Marika é a segunda vez que vén a este festival. «Encántame vir a este salón. É un salón que reúne a internacionalidade, veñen autores de todas as partes, pero tamén potencia o cómic autóctono e a lingua e a cultura galegas e, por tanto, faite sentir como na casa», apunta.

 Montse e Sara é a primeira vez que participan. «O festival ten unha onda superguai, ou sexa que eu encantada de estar aquí, e espero poder volver», di a segunda, mentres que para a primeira é «moi acolledor». «Tiven gratas experiencias, e cos lectores e as lectoras que se achegaron, e gustoume moitísimo», conclúe.

Montse Mazorriaga

 Montse Mazorriaga (Viladecavalls, Barcelona, 1972). É autora de cómic e ilustradora. Estudou Humanidades e Deseño Gráfico e é autodidacta no campo máis artístico. Publicou con Elpoblet Edicions o álbum ilustrado Santi, Jordi, la princesa i el drac (2016), e en Cósmica Editorial, a BD Nellie Bly, diario de una viajera (2019), con guión de Carlos Correia. Participou nos cómics benéficos Paz e Mil brujas (2022), de Serendipia Editorial. Os seus últimos títulos publicados son La Luna de Verne, (Serendipia Editorial, 2023); Ordo Virtutum (Wack! Cómics, 2024), La partida (Cascaborra Editorial, 2025) e Orlando (Bang, 2025), adaptación da novela de Virginia Woolf.

Marika Vila

 Marika Vila (Barcelona, 1949). Artista gráfica, ilustradora, autora de cómic, investigadora especialista en estudos de xénero, docente (UAB), articulista e crítica de cómic (Serra d’Or). En 1970 iniciouse na profesión como ilustradora e debuxante de cómic, publicando en Inglaterra, Escocia, Italia e Suecia. Despois, participou na revista Troya e cos colectivos La Astronave Pirata e Equipo Butifarra. Publicou en cabeceiras como Tótem, Interviú, Rambla, El Jueves ou Gaceta Ilustrada. Recibiu múltiples galardóns, como o Premio Ivà 2018 á mellor historietista profesional, o premio honorífico do Colectivo Autoras de Cómic 2020 ou o Gran Premio Comic Barcelona 2024. Recentemente publicou as novelas gráficas Mata Hari (Isla de Nabumbu, 2.ª ed. 2023) e Moderna secreta (hija de Morgana) (Marmotilla, 2025), renovada e con novos capítulos.

Sara Jotabé

 Sara Jotabé (Zaragoza, 1993). Autora de cómic, ilustradora e humorista gráfica. Especializada no humor e nas causas sociais; entre as súas obras destacan Quiero ser como tú (Panini, 2021), Tapper para tres (Fandogamia, 2022) ou Pajas mentales (Letrablanka, 2016), así como Un día normal (Amanixer/Ayuntamiento de Zaragoza, 2025). Ademais, é autora das mostras itinerantes nacionais Mujeres con discapacidad (proxecto con tres edicións realizado xunto a Amanixer, Asociación Aragonesa de Mujeres con Discapacidad, e o Concello de Zaragoza), Igual de profesionales e Viñetas por la igualdad y contra la violencia de género.